Rzeczoznawca Majątkowy dla potrzeb wyceny majątku firmy, środków trwałych.
Dla jakich celów dokonuje się określenia wartości aktywów firmy?
Firmę można wycenić dla celów sprzedaży, podziału, sukcesji, oraz przyjęcia środków trwałych zgodnie z ustawą o rachunkowości.
Środki trwałe – majątek jednostki, składnik rzeczowych aktywów przedsiębiorstwa, wyróżniający się następującymi cechami: długim czasem użytkowania, postacią rzeczową, jest zdatny do użytku i używany na potrzeby jednostki. Środki trwałe są zaliczane do rzeczowych aktywów trwałych. Wycena środka trwałego. Wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają: koszty jego ulepszenia, polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość użytkowa tego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych przy pomocy ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami.
Wycena wstępna środka trwałego może odbyć się według jednego z pięciu kryteriów:
1. ceny zakupu – ceny zapłaconej za składnik, zmniejszonej o wartość bonifikat, upustów i rabatów, uwzględniającą podatek VAT,
2. ceny nabycia – ceny zakupu powiększoną o dodatkowe koszty zw. z zakupem (np. załadunek, transport, montaż, instalacja, szkolenie itp.),
3. kosztów wytworzenia – kosztów zw. z wytworzeniem środka trwałego. Do kosztów wytworzenia wliczamy koszty bezpośrednie (badania geodezyjne, prace badawcze, wynagrodzenia dla pracowników budowy itp.), oraz koszty pośrednie (odsetki od kredytów zaciągniętych na budowę, koszty zarządu odpowiedzialnego za budowę itp.),
4. wartości rynkowej – wartości takiego samego lub podobnego charakterem składnika, który można by nabyć za określoną cenę w określonym miejscu i czasie,
5. wartości godziwej – wartości, po jakiej dwie dobrze poinformowane strony są w stanie zawrzeć transakcję na prawach transakcji rynkowej.
Ustalenie wartości środka trwałego przez Rzeczoznawcę.
Zwróćmy zatem uwagę, że wśród podstawowych zasad określania wartości początkowej nie ma wymienionej opinii przygotowanej przez Rzeczoznawcę Majątkowego. Czy zatem w ustawie PIT obowiązują przepisy przewidujące taką formę?
Dokonajmy zatem analizy przepisów dotyczących szczególnych przypadków ustalania wartości początkowej. W myśl art. 22g ust. 8 ustawy o PIT, jeżeli nie można ustalić ceny nabycia środków trwałych lub ich części nabytych przez podatników przed dniem założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu, o których mowa w art. 22n, wartość początkową tych środków przyjmuje się w wysokości wynikającej z wyceny dokonanej przez podatnika, z uwzględnieniem cen rynkowych środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia. Zgodnie z art. 22g ust. 9 ustawy o PIT, jeżeli podatnik nie może ustalić kosztu wytworzenia, o którym mowa w ust. 4, wartość początkową środków trwałych ustala się w wysokości określonej z uwzględnieniem cen rynkowych, o których mowa w ust. 8, przez biegłego powołanego przez podatnika.
Podkreślić należy zatem, że możliwość skorzystania z biegłego przy wycenie wartości początkowej środka trwałego przewiduje wyłącznie art. 22g ust. 9 ustawy o PIT, który dotyczy kosztu wytworzenia środka trwałego. Z uwagi na ten fakt, w świetle przepisów nie jest możliwe ustalenie wartości środka trwałego przez rzeczoznawcę, w przypadku gdy środek trwały został nabyty w drodze kupna lub spadku bądź darowizny.
Czy zawsze? Co kiedy nieruchomość nabyto jak wyżej, ale wartość ze względu na czas zdezaktualizowała się?
Określenie wartości początkowej na podstawie opinii Rzeczoznawcy możliwe jest wyłącznie w przypadku, kiedy nie można ustalić kosztu wytworzenia środka trwałego. Stanowi zatem metodę uzupełniającą i nie może być stosowana w pierwszej kolejności przed zasadami ogólnymi.
Nie można powołać Rzeczoznawcy w sytuacji, gdy już w momencie podjęcia inwestycji budowlanej znane było jej przeznaczenie, tj. budowa budynku dla potrzeb działalności gospodarczej Przedsiębiorca powinien był gromadzić faktury oraz inne dokumenty potwierdzające wysokość poniesionych wydatków związanych z prowadzoną inwestycją, co umożliwia mu prawidłowe ustalenie kosztu wytworzenia środka trwałego. Skoro wybudowanie budynków nastąpiło dla potrzeb działalności gospodarczej a jednocześnie z wniosku nie wynika, że w sprawie zaszły szczególne okoliczności uzasadniające możliwość zastosowania art. 22g ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to wartość początkową środka trwałego należy ustalić zgodnie z art. 22g ust. 4 ustawy, tj. jako sumę udokumentowanych wydatków poniesionych na wytworzenie budynku.
W świetle powyższego niemożność ustalenia kosztu środka trwałego musi wynikać z obiektywnych i niezależnych od podatnika przyczyn o charakterze zewnętrznym. Chodzi zatem o okoliczności niezawinione i niezależne od podatnika, które spowodowały, że z uwagi na siłę wyższą nie jest on w stanie ustalić wartości początkowej na podstawie metody podstawowej.
Dopiero w przypadku zaistnienia takich szczególnych okoliczności można sięgnąć do wyjątku w postaci ustalenia wartości przy pomocy opinii rzeczoznawcy.
